علاقه مندان به تاریخ و جغرافیای انسانی مازندران بخوانند.

 

 مردمان بومی مازندران قبل از ورود آریاییها به شیوة چادرنشینی و گله داری می زیستند. نامی ترین اقوام بومی، گروه «آمردها» بودند و حدود پراکندگی آنان در کتاب «تاریخ طبرستان قبل از اسلام» چنین آمده است: «این اقوام از مشرق به مرز گرگان و خراسان، از مغرب به لنکران و قفقاز فعلی و از شمال به دریای خزر و از جنوب به ری «رگا» ی باستانی می زیستند. گروه مردها به سه دسته متمایز تقسیم می شدند: کادوسی ها، آماردها و تپوری ها».کادوسی ها (گلای، کادوزی و کاتوزی)، خود به دو دسته بزرگ و کوچک تقسیم می شدند؛ گلایی های بزرگ از لاهیجان تا لنکران و کوههای تالش و گلایی های کوچک در گیلان ـ که نام گیلان برگرفته از نام آنان است ـ زندگی می کردند.«آماردها» از لاهیجان تا مرز گرگان می زیستند و سرزمین «رویان» در گذشته یکی از محلهای استقرار این اقوام و آمل باستانی نیز مرکز یا محل فرمانروایی آنان بود. «تپوری» ها یا «تپیر» هاکه طایفه ای جنگجو بودند، در رشته کوههای شمالی سمنان سکنی داشته و نام قدیم مازندران (طبرستان) منسوب به این قوم است. در دورة اسلامی عده زیادی از سادات حسنی، حسینی و مرعشی در مازندران ساکن بودند و علاوه بر سکنة بومی و طوایف محلی قبیله های دیگری نیز در دورانهای مختلف به وسیلة پادشاهان به مازندران کوچانده شده اند که از جمله آنها خواجه وندها، عبدالملکی ها، لک ها، گرایلی ها، اصانلوها، بلوچ ها، افغان ها و کردها را می توان نام برد. عبدالملکی ها از دره گز به شیراز و سپس به شهریار کرج و نور کوچ داده شدند. میرزا آقاخان نوری در سال 1272 ایشان را به زاغمرز بهشهر کوچ داد. خواجه وندها اصلاً از خک لرستان هستند و در زمان آقا محمدخان از کالپوش به اندورود و میانرود و قراطغان آورد. ترکان اصانلو نیز به امر آقامحمدخان به ساری و اطراف آن کوچانده شدند.عدة کمی از تالش در کلت قراطغان ـ حوالی بهشهرـ و نیز تنکابن و عدة کمی از «قوی حصارلو» هم در تنکابن سکونت نمودند. عده ای از ایل قاجار نیز در مازندران بودند. افغانیهای طایفة غلجایی در قره تپه بهشهر ساکن هستند.قبیله های کرد جهان بیگلو و مدانلو در مازندران و قبیلة ترک عمرانلو در گلوگاه بوده اند. عدة کمی از اعراب نیز در زمان آقامحمدخان به مازندران آورده شدند. معدودی خانوارهای گودر، بنگاشی، بربری، کراچی و کولی نیز در مازندران بوده اند. تعداد کمی از گرجی ها و ارمنی ها و کلیمی ها که شاه عباس به مازندران کوچاند، هنوز در صفحات استان ساکن هستند. زبان زبان مازندرانی یا طبری یا تپوری از جمله زبان های کهن ایرانی است. حوزه گستردگی این زبان از شمال به دریای مازندران و از شرق تا گرگان و از جنوب تا منطقة شهمیرزاد، سنگسر، فیروزکوه، دماوند، لواسانات و مناطق شمالی کوههای امامزاده داوود و طالقان و از غرب تا تنکابن است. درحال حاضر جمعیتی نزدیک به سه میلیون نفر به زبان مازندرانی سخن می گویند. آثار فراوانی به زبان مازندرانی شامل اشعار و سروده های اجتماعی، عرفانی و مذهبی در دست است بطوریکه از غالب این سروده ها در مراسم مختلف استفاده می شود. مذهب ولایات شمالی ایران محتملاً در دوره های اشکانی یا ساسانی، زردشتی شدند. وجود آتشکده هایی در استان مازندران مبین این حقیقت است. حدود قرن دوم هـ .ق مردم مازندران به دین مبین اسلام گرویدند. در بین مذاهب شیعه، مازندرانی ها در طول هزار سال اخیر زیدیه چهار امامی و اسماعیلیه شش امامی در غرب مازندران و نهایتاً در دورة صفویه شیعة دوازده امامی را پذیرفتند.  

بـِهشَهر یکی از شهرهای استان مازندران ایران : 

نام منطقه بهشهر قبل از دوران صفوی تمیشه ، نامیه ، پنجهزاره و آسابسر بوده و چون مادر شاه عباس بزرگ بهشهری بود پادشاه صفوی با مسافرت به بهشهر این شهر را پایتخت تابستانی خود ساخته و نام آن را به اشرف‌البلاد یعنی شریف‌ترین شهرها تغییر داد و کاخ‌ها و عمارت‌هایی را در آن شهر بنا نهاد. رکن الاسفار، از درباریان دوره ناصری در سفرنامه خود وجه تسمیه دیگری را برای اشرف ذکر می‌کند. او معتقد است زمانی که شاه عباس این شهر را به صورت مدرن و امروزی بنا نهاد، پاره‌ای از درباریان گفتند «هذا اشرف من فرح آباد» و همین کلمه به مذاق شاه خوش آمد. مردم بهشهر به مازندرانی و فارسی گفتگو می‌کنند.

انار شیرین، ترش، نارنگی، پرتقال، برنج دانه های روغنی آفتابگردان و ... بهشهر معروف است. بهشهر از مراکز تولید تخمه، روغن نباتی و صابون در ایران است و کارخانه بهپاک  آن قدمت زیادی دارد. منطقه ویژه اقتصادی بندر امیرآباد نیز از مناطق اقتصادی روبه‌رشد در نزدیکی بهشهر است.

آثار تاریخی:
کاخ صفی آباد که در حال حاضر کاربرد نظامی داشته و بازدید از آن میسر نیست ولی از تمام شهر می‌توان آن را دید.
کاخ چشمه عمارت
بنای تاریخی چشمه عمارت بهشهر
غارهای هوتو و کمربند
دریاچه و سد عباس آباد و جزیره بار عام آن
باغ‌های تاریخی بهشهر عباس آباد
آثار تاریخی متفرقه به جا مانده در مجموعه عباس آباد (مانند حمام و...)
تپه همایون
کاخ عباس آباد بهشهر

شهرها و روستاهای بهشهر:  

شهر رستم کلا  ـ روستای قره تپه - روستای علی تپه - روستای عسگرآباد- روستای پاسند- روستای حسین آباد- روستای امیر آباد- روستای گرجی محله- روستای کوهستان- روستای اسیابسر- روستای زاغمرز-